ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi Belgelendirme

Sanayi Devrimi’nden itibaren her türlü üretim faaliyetinin ve insan nüfusunun aritmetik olarak artması, beraberinde tüketimin de aritmetik olarak artmasına neden olmuştur. Tüketim arttıkça da çevreye bırakılan atık miktarı zaman içerisinde bir hayli artış göstermiştir. Öyle ki dünyanın birçok bölgesinde çevreye bırakılan atıklar, insanlar ve diğer canlılar için hayati tehlike ifade eden kritik noktalara ulaşmıştır. Bu kritik durum, kimi ülkeleri ve uluslararası kuruluşları çevre konusunda sorumluluk ve inisiyatif almaya itmiştir. Çevre kirliliğine karşı duyarlı olan ülkelerin 1993 yılımda bir araya gelerek oluşturdukları Rio zirvesini takiben ISO tarafından 1996 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartları yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. ISO 14001, bir ürün standardı değil, bir hizmet (yönetim) standardıdır. Ne üretildiği ile değil, ürünlerin nasıl üretildiği ile ilgilenmektedir. İşletmelerin üretim sürecinde çevreyle olan ilişkileri ele alınmaktadır.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardının Amacı

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, temel olarak doğal kaynak kullanımının azaltılmasını, toprağa, suya ve havaya verilen zararların asgariye indirilmesini hedefleyen ve risk analizleri zemininde oluşturulan bir yönetim sistemi standardıdır.

Standardın temel amaçları şu şekilde sıralanabilir:
• İşletmenin çevresel koşullarını ulusal ve uluslararası standartlara ve mevzuata uygun hale getirmek
• Üretim faaliyetlerinin çevreye ve doğal dengeye verebileceği zararın en aza indirilmesini sağlamak
• İşletme faaliyetlerinin çevreye olan etkileri ile çevresel riskleri belirleyerek kontrol edilebilir ve zararsız hale getirmek

 ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardının Prensipleri

• Yükümlülük Altına Girme ve Politika: İşletme, çevre politikasını belirlemeli ve ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartlarına bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.
• Planlama: İşletme, faaliyetlerinin, ürün ve hizmetlerinin çevresel boyutlarını belirlemeli; taahhütlerini gerçekleştirebilmek için hedefler tespit etmeli, hedeflere ulaşmak için de gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.
• Uygulama ve İşlem: İşletme, çevre politikasını gerçekleştirebilmek ve hedeflerine ulaşabilmek amacıyla etkili bir uygulama sergileyebilmek için imkân ve kapasitesini ve de destek mekanizmasını geliştirmelidir.
• Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: İşletme, çevreye yönelik icraatlarını ve faaliyetlerdeki başarı derecesini ölçmeli ve değerlendirmelidir.
• Gözden Geçirme ve Geliştirme: İşletme, genel çevre faaliyetlerini ve faaliyetlerdeki başarı yüzdesini / derecesini geliştirmek için, bünyesinde kurduğu çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve geliştirmelidir.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Faydaları

• Çevre kirliliği kademeli bir şekilde azalır. Kamu sağlığı korunur. Canlılara (bitkilere ve hayvanlara) zarar vererek ekosistemin dengesini bozan etmenler en aza indirilir.
• Çevresel etkilerden kaynaklı maliyetler azalır.
• Tüketicilerin ve vatandaşların çevreyle ilgili hassasiyetlerine ve beklentilerine uygun hareket edilmiş olur. Bu sayede bilinçli tüketicilere ulaşarak onları kazanma şansı artar.
• Kuruluş, çevreye duyarlı firma imajına sahip olur. Tüketiciler ve toplum nezdindeki prestiji yükselir.
• Kuruluşu hem ulusal hem de uluslararası rekabette güçlü kılar ve sektöründe tercihe şayan firma haline getirir.
•  ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardının gereklilikleri karşılandığında mevzuattan kaynaklı yükümlülükler de büyük oranda karşılanmış olmaktadır.
• İşletme faaliyetlerini ulusal ve uluslararası standartlara ve mevzuata uygun hale getirerek olası yaptırımlardan ve yasal problemlerden korur.
• Acil durumlarda meydana gelebilecek çevresel etkiler ortadan kaldırılır ya da en aza indirgenir.
• İşletme çalışanlarında çevre duyarlılığının artmasını sağlar. Çevreye zarar vermeyip, koruyan bir işletmede çalıştıkları için çalışanların kuruluşa olan bağımlılıkları artar.
• Enerji, su ve benzeri kaynakların etkin bir şekilde kullanımı ile tasarruf sağlanır.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi Sertifikasyon Süreci

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi edinmek isteyen kuruluşlar öncelikle işletme bünyesinde ISO 14001 sistemini kurmalıdırlar. Takiben bir danışmanlık kuruluşu tarafından risk değerlendirmeleri yapılarak denetimler gerçekleştirilebilir. Bu aşamada, talepte bulunan kuruluş ile çevresel etkiler üzerine risk değerlendirme denetimi yapılır ve rapor hazırlanır. Rapor marifetiyle, tedbir alınması gereken hususlar tespit edilir. Varsa uygunsuzluklar giderilir. Hazırlık aşamasındaki denetim ve değerlendirmeler sayesinde asıl denetimlere hazır hale gelen firma, akredite edilmiş bir belgelendirme kuruluşu tarafından denetlenmektedir. Firma, bu denetimleri ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartlarına uygun olarak tamamladığı takdirde Çevre Yönetim Sistemi Belgesi almaya hak kazanmaktadır.