RİSK YÖNETİMİ NEDİR?

Risk yönetimi şirketin varlıklarının, gelirleri ve prestijinin korunması yönünde yapılan yönetim çalışmalarıdır. Risk yönetimi programının başarısı risklerin firmaya olan maliyetinin zaman içinde gösterdiği düşüş olarak ölçülmektedir. Buna ulaşmanın bir yolu, kontrol tedbirleri etkili olduğu sürece, bu tedbirleri uygulamak suretiyle kayıpların büyüklüğünü ve sıklığını azaltmaktır. Bu uygulamanın ardından kalan riskler belirlenip değerlendirilir. Şirket bu risklerden acil önlem alınması gerekenleri karşılama yoluna giderek, karşılayamayacağı boyuttakini üzerinde bırakmayı tercih edebilir ve diğerlerinin etkilerini kontrol altına alarak en efektif çözüm yoluna gidilir. En iyi risk önceden önlenmiş olan risktir. En ucuz ve etkin yöntem, kayıplar gerçekleşmeden önce olası risklerin tespiti, analizi ve mümkün olan en etkili kontrol yöntemleri ile ortadan kaldırılması veya kabul edilebilir limit altına düşürülmesidir. Analizlerini yaptığımız risk alanları şunlardır;

Tüm İşletme/Kesinti/Duruş, Personel, Makina, Ürün Proses/Süreç, Çevre – İş Sağlığı Ve İş Güvenliği Risk tayin ve analizi iş sağlığı-işgüvenliği ve çevre yönetim sistemlerinin ilk ve zorunlu adımıdır. Türkiye dahil birçok ülkede risk tayin ve analizlerini yaptırmak ve uygulamak yasal bir zorunluluktur. Risk analizi kayıp önleme ve koruma yöntemlerinin gerçekçi ve net bir şekilde uygulanmasını ve gereken iyileştirmelerin yapılmasını sağlar. Önleyici faaliyet gelişim programı toplam kaza oranlarında azalma ve ölümcül kazaların ise ortadan kalkmasını sağlar.Risk analizi, kazalar sonucu öngörülemeyen aşırı maliyet artışlarını düşürme ve optimum seviyelere çekmeyi sağlar.

RİSK YÖNETİMİNİN TARİHÇESİ

Endüstrinin gelişimiyle beraber çalışma alanlarında makine, ekipman ve toksik madde kullanımı da arttı. Bununla beraber çalışanlar daha önce duymadıkları sağlık ve güvenlik riskleriyle karşı karşıya geldiler. O zamanlarda yöneticilerin ana amacının karlılık olmasıyla beraber sayısız çalışan sağlık ve güvenlik önlemlerinin yetersiz olduğu koşullarda çalıştı. Kazalar, yaralanmalar ve ölümler çoğunlukla raporlanmazken, sakatlanmış veya yaralanmış kişilerin yalnızca görevleri değiştiriliyordu. Ölen veya sakat kalmış kişilerin ailelerine tazminat ödenmesi çok nadirdi. Bu insanların acıları ve katlandıkları bir işkenceye dönüşse de, bu konuda yardımcı olabilecek çok net tanımlanmış yasalar bulunmamaktaydı.

1970 yılında, Occupational Safety and Health Administration (OSHA) kapsamlı olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda çalışmaları gerçekleştirmek için kuruldu. Amacı “mümkün olduğunca tüm çalışanların ulusal güvenlik ve sağlık şartlarında çalışması ve insan haklarının korunması”dır. Başka bir deyişle, OSHA işverenleri iş sağlığı ve iş güvenliği kurallarını yönetim kapsamına almaları için zorlamıştır.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması görevi 1945 yılında kurulan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğüne verilmiştir. 1983 yılında denetim hizmetlerinin İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na verilmesi üzerine, Genel Müdürlük, Daire Başkanlığına dönüştürülmüştür. Verilen hizmetin niteliğinin yükseltilmesi ve etkinliğinin artırılması amacıyla Çalışma Bakanlığı’nın ana hizmet birimi olan İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, 04/10/2000 tarih ve 24190 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 618 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yeniden teşkilatlandırılmış ve yeni görevlerle güçlendirilmiştir.

RİSK YÖNETİMİNİN YARARLARI

Risk Yönetiminin sağladığı yararlar şunlardır:

• C. İş Kanununa göre 50 kişiden fazla, 6 ay ve daha uzun süreli istihdam sağlayan iş yerleri için zorunludur.
• İşletmenin üretim devamlılığını sağlaması ve varlıklarının koruması yolunda gerekli bir adımdır.
• İşletmenin, kritik risklerinin sistemli olarak tanımlanmasını sağlar.
• Risklerin muhtemel finansal etkilerini de göz önüne alıp entegre çözümlere işletmelerin verimlilik ve rekabet güçlerini arttırarak, reel değerlerini arttırmasına yol açar.
• Kontrol ve şeffaflık sağlayarak ne oranda risk alındığını belirler.
• Gerekli risk kontrol mekanizmalarını tespit edileceğinden, bu uygulamaların hayata geçirilmesine imkan sağlar.
• Kurumsallaşmaya katkıda bulunacak olan risk yönetimi modelinin geliştirilmesi için ilk adımdır.
• Tesis çalışanların olası iş kazalarından ve mesleki hastalıklardan korunması, iş verimliliğini beraberinde getirecektir.
• Çalışanların sahip olacağı sağlık potansiyelinde artış sağlanır,
• Toplu üretim yeteneğinin niteliğini ve niceliği gelişir.

RİSK YÖNETİMİ UYGULAMA AŞAMALARI

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi altyapısının oluşturulmasına ilişkin Kurumsal Risk Yönetimi hizmetlerini aşağıda belirtilen sırayla yerine getirilir.

a) Planlama Ve Ön İnceleme:

Risk Yönetimi sürecinde yetkilerin ve yetki alanındaki kaynakların neler olduğunun tespiti amacıyla bir ön inceleme yapılır. Ön inceleme sonuçları dikkate alınarak eylem planı oluşturulur. Bu aşamada risklerin oluşturacağı etkilerin, nasıl tolere edileceği de plana dahil edilmektedir.

b) Risklerin Belirlenmesi:

Planlamanın ardından riskleri belirleme sürecine geçilir. Hedefler ile hedeflere gidecek yollar belirlenerek riskler tanımlanır. Kritik kontrol noktaları belirlenerek ve bu noktaların izlenebilmesi için ölçülebilir parametreler tespit edilir. Planlardaki her faaliyet prosesler bazında sorgulanmaktadır. Sorgulanmayan faaliyetlerdeki riskler, tehlikenin ortaya çıkana kadar farkına varılmasını engelleyeceği için bu konuya özel önem gösterilmektedir. Riskler tanımlanarak sonuçlar ASR tarafından raporlanır. Risk analizleri, işletmenin temel prosesleri ve geçerli yasal mevzuat esas alınarak hazırlanır.

c) Risklerin Kurumun Hedef Ve Stratejileri İle İlişkilendirilmesi:

Somut sonuçlar ortaya koyabilmek için riskler, işletmenin hedefleri ve stratejileri ile ilişkilendirilir. Kurum risklerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi sağlanır.

d) Analiz Aşaması:

Riskler, belirlendikten sonra nitel ve nicel analiz safhası gelir. Risklerin ayrıştırılarak önceliklerine göre sıralanacak, şirket stratejilerine veya proje hedeflerine etkileri tanımlanarak, kritiklik seviyesi, yüksek risklerin değerlendirilmesi gerçekleştirilir. İnceleme ve değerlendirme sonucu ayrıntılı rapor olarak işletmeye iletilecektir.

e) Raporlama:

Dokümantasyon tamamlandıktan sonra ASR danışmanları tarafından doğruluk, bütünlük ve yeterlik açısından gözden geçirilir, gerekli öneriler ve alınması gereken önlemler belirtilerek işletme yetkililerine sunulur.